Thiếu máu não ở trẻ em - Những điều cha mẹ cần nắm được

Thiếu máu não ở trẻ em đang có xu hướng dẫn tăng cao, khiến nhiều bậc phụ huynh vô cùng lo lắng và hoang mang, bởi căn bệnh này có thể ảnh hưởng lớn tới sức khoẻ và sự phát triển của con. Vì vậy, việc tìm hiểu những thông tin liên quan đến bệnh là điều cần thiết mà phụ huynh cần thực hiện càng sớm càng tốt.

Dấu hiệu thiếu máu não ở trẻ em

Đối với bệnh thiếu máu não ở trẻ, cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết dựa trên các dấu hiệu như:

• Da nhợt nhạt, xanh xao hoặc tái: Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của thiếu máu, do lượng hồng cầu trong máu giảm sút, không đủ để mang oxy đến các mô và cơ quan trong cơ thể.
• Quấy khóc, cáu gắt, chán ăn: Trẻ bị thiếu máu não sẽ có tâm trạng thất thường, dễ bị kích thích và khó an ủi. Trẻ cũng sẽ mất hứng thú với thức ăn, do thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng.
• Mất ngủ: Thiếu máu não có thể gây ra rối loạn giấc ngủ, khiến trẻ khó khăn trong việc ngủ vào ban đêm hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm.
• Mệt mỏi, lờ đờ: Trẻ thiếu máu não thường không năng động hoạt bát như trẻ bình thường. Trẻ sẽ hay buồn ngủ, lười vận động và chơi đùa. Các mốc phát triển thể chất của trẻ như bò, đứng, đi… cũng sẽ chậm hơn so với trẻ cùng lứa tuổi.
• Kém tập trung: Thiếu máu não ở trẻ sẽ ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh trung ương, làm giảm khả năng tư duy và nhận thức của trẻ. Trẻ sẽ khó tập trung vào một hoạt động nào đó, hay quên những điều đã học hay làm. Kết quả là năng suất học tập giảm sút.
• Đau đầu, hoa mắt, ù tai: Đây là những triệu chứng do não bộ không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất. Trẻ sẽ cảm thấy đau đầu nhức nửa đầu hoặc toàn bộ đầu, hay bị hoa mắt chóng mặt khi thay đổi tư thế hoặc khi gặp ánh sáng chói. Trẻ cũng có thể bị ù tai hoặc nghe kém.

☛ Tìm hiểu chi tiết: 6 dấu hiệu nhận biết bệnh thiếu máu não sớm

Nguyên nhân

Thiếu máu lên não ở trẻ em có thể xảy ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân điển hình phải kể đến bao gồm:

Sự suy giảm về số lượng và chất lượng hồng cầu và lượng hemoglobin: Đây được xem là nguyên nhân đầu tiên gây thiếu máu não ở trẻ nhỏ. Tình trạng này có thể do yếu tố di truyền, bệnh lý tủy xương, nhiễm trùng hoặc chảy máu quá nhiều. Khi số lượng hồng cầu giảm, cơ thể không thể sản xuất đủ hemoglobin để mang oxy đến não. Khi chất lượng hồng cầu kém, hemoglobin không thể kết nối với oxy một cách hiệu quả. Cả hai trường hợp đều làm giảm lưu lượng máu và oxy đến não.

Chế độ dinh dưỡng không đảm bảo: Khi chế độ dinh dưỡng không cung cấp đủ dưỡng chất thiết yếu như sắt, vitamin B12, vitamin B11 (folate), vitamin E, có thể làm suy giảm khả năng sản xuất máu và dẫn đến thiếu máu não ở trẻ nhỏ.

Trẻ không được bú sữa mẹ từ 4 đến 6 tháng đầu hoặc trẻ sinh thiếu tháng, nhẹ cân thường có tỷ lệ mắc bệnh thiếu máu não cao hơn đứa trẻ bình thường khác. Điều này là do sữa mẹ không cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của máu và não của trẻ. Ngoài ra, trẻ sinh thiếu tháng, nhẹ cân thường có khả năng hấp thu và lưu trữ sắt kém hơn, dễ bị thiếu máu do sắt.

Chấn thương đầu: Chấn thương đầu, đặc biệt là các chấn thương nghiêm trọng như tai nạn giao thông, tai nạn thể thao hoặc rơi từ độ cao có thể gây tổn thương đến mạch máu và mô não, gây ra thiếu máu não ở trẻ em.

Bệnh liên quan đến thận và bệnh di truyền: Những bệnh liên quan đến thận và các bệnh di truyền như thiếu máu tan huyết, nhiễm trùng từ cơ thể mẹ có thể gây suy giảm khả năng hấp thụ sắt và dẫn đến thiếu máu não.

Lối sống không khoa học như ăn nhiều thức ăn nhanh, thức khuya, lạm dụng rượu bia, chất kích thích, sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều,… Những yếu tố này làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể, tăng nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu. Hơn nữa, chúng cũng làm giảm khả năng hấp thu và sử dụng các dưỡng chất cho máu và não. Đặc biệt, việc thức khuya và căng thẳng làm tăng nhu cầu oxy của não, khiến cho não bị thiếu máu nghiêm trọng hơn.

☛ Tham khảo đầy đủ: 9 nguyên nhân gây thiếu máu não

Tác động và hậu quả

Nếu tình trạng thiếu máu thiếu sắt trẻ em cứ kéo dài sẽ gây ra hậu quả vô cùng nghiêm trọng. Chúng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe, trí tuệ mà còn kéo theo sự bất ổn về tâm lý, sa sút học tập. Cụ thể:

Ảnh hưởng đến phát triển não bộ: Não là cơ quan quan trọng và yếu tố cốt lõi trong sự phát triển toàn diện của trẻ. Do đó, thiếu máu não có thể ảnh hưởng đến việc hình thành và phát triển của não bộ, gây ra các trở ngại trong học tập, trí tuệ, ngôn ngữ, và kỹ năng xã hội.

Rối loạn tập trung và khả năng học tập: Thiếu máu não ảnh hưởng đến khả năng tập trung và xử lý thông tin của trẻ. Dễ thấy nhất là trẻ khó tập trung học, nhận thức thông tin, ghi nhớ kiến thức kém. Kết quả học tập vì thế mà bị sa sút.

Sự trì trệ trong phát triển văn hoá và xã hội: Thiếu máu não cũng gây ra các vấn đề trong phát triển xã hội và văn hoá của trẻ. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc xây dựng quan hệ xã hội, hiểu và thể hiện cảm xúc, tham gia các hoạt động xã hội. Lâu dần khiến trẻ có cảm giác cơ đơn, bị tách biệt và tự ti.

Tác động lên sức khỏe tổng thể: Thiếu máu não làm trẻ mệt mỏi, thiếu năng lượng nên tham gia vào các hoạt động thể chất. Ngoài ra, thiếu máu não cũng có thể tạo ra các vấn đề về hệ miễn dịch và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.

Tác động lên tâm lý: Thiếu máu não tác động đến tâm lý của trẻ làm trẻ trở nên căng thẳng, dễ cáu gắt, thậm chí có nguy cơ trầm cảm. Điều này ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ.

☛ Xem thêm: Thiếu máu não có nguy hiểm không?

Điều trị và phòng ngừa

Điều trị và phòng ngừa tình trạng thiếu máu não ở người trẻ tuổi nói chung và trẻ em nói riêng, yêu cầu một phương pháp toàn diện, bao gồm các biện pháp y tế, dinh dưỡng và chăm sóc đúng cách.

Tham khảo một số cách điều trị và phòng ngừa tình trạng này:

Bổ sung sắt

Thiếu máu não chủ yếu đến từ nguyên nhân thiếu sắt. Vì vậy, thiếu máu ở trẻ em nên ăn gì thì thông thường bác sĩ có thể sẽ đề nghị bổ sung sắt thông qua các loại thuốc hoặc thực phẩm bổ sung sắt. Việc hàm lượng sắt được bổ sung sẽ giúp tăng cường sản xuất hồng cầu và cải thiện lưu lượng máu.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

Cung cấp cho trẻ một chế độ ăn đầy đủ và cân đối, bao gồm các nguồn dinh dưỡng quan trọng ngoài sắt thì còn có vitamin B12, folate và các vitamin và chất chống oxy hóa khác cần thiết cho hoạt động của máu.Cha mẹ có thể nhờ đến sự tư vấn của bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để có chế độ ăn uống phù hợp cho trẻ.

☛ Xem thêm: Chế độ ăn uống cho người thiếu máu não

Điều trị căn bệnh gốc

Trường hợp thiếu máu não não ở trẻ xảy ra do nguyên nhân bệnh lý thì bác sĩ buộc cần điều trị tận gốc căn bệnh. Lúc này, bác sĩ sẽ cân nhắc việc sử dụng thuốc, tiến hành phẫu thuật hay các biện pháp y tế khác để cải thiện tình trạng lưu thông máu và chức năng của các hệ thống cơ thể liên quan.

Hỗ trợ giáo dục và tâm lý

Trẻ em cần được hỗ trợ giáo dục và tâm lý để vượt qua khó khăn trong quá trình phát triển do thiếu máu không gây ra. Hỗ trợ có thể bao gồm chương trình giáo dục đặc biệt, hỗ trợ từ giáo viên và chuyên gia tâm lý, đồng thời tạo môi trường thuận lợi cho học tập và phát triển của trẻ.

Theo dõi và kiểm tra định kỳ

Trẻ cần được theo dõi và kiểm tra định kỳ để đánh giá sự tiến bộ và điều khiển phương pháp điều trị khi cần thiết. Việc theo dõi sẽ giúp đảm bảo rằng trẻ nhận được sự quan tâm chăm sóc và điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng thiếu máu não.

Kết luận: Thiếu máu não ở trẻ em là một tình trạng nguy hiểm có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và phát triển của trẻ. Để phòng ngừa thiếu máu não ở trẻ em, cha mẹ cần chú ý đến chế độ ăn uống, lối sống, uống nước và kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ. Bằng cách thực hiện các biện pháp này, cha mẹ có thể giúp trẻ có một não khỏe mạnh và một tương lai tươi sáng.