Mất ngủ là tình trạng gặp phải ở nhiều lứa tuổi và gây ra nhiều tác động xấu tới sức khỏe con người. Hiện nay, có nhiều phương pháp khác nhau giúp khắc phục chứng mất ngủ. Trong đó, dùng mẹo chữa mất ngủ dân gian được nhiều người bệnh tin tưởng sử dụng bởi mang lại nhiều tác động tích cực.
1. Mất ngủ gây ảnh hưởng gì tới sức khoẻ?
Giấc ngủ có vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe con người. Trung bình, con người dành 1/3 thời gian để nghỉ ngơi. Khi ngủ, các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ thần kinh có thời gian để lấy lại sự cân bằng cho các hoạt động sinh lý. Đây cũng là khoảng thời gian tạo tiền đề cho các hoạt động chứng năng của cơ thể ở giai đoạn tiếp theo được thực hiện ổn định, hiệu quả.
Khoảng thời gian từ 22 – 23 giờ tới 6 – 7 giờ sáng là thời điểm thích hợp mang lại chất lượng giấc ngủ tốt nhất.
Nhu cầu về giấc ngủ sẽ thay đổi theo độ tuổi. Ở người khoẻ mạnh trưởng thành, giấc ngủ tối ưu kéo dài trong khoảng 8 tiếng. Giấc ngủ ngon là giấc ngủ liền mạch, ngủ sâu giấc, không giật mình, thức giấc bất chợt. Khi xuất hiện các biểu hiện trên và lặp lại nhiều lần, con người sẽ rơi vào tình trạng mất ngủ.
Các vấn đề sức khỏe và bệnh tật có mối liên quan mật thiết tới giấc ngủ cũng như thời gian ngủ và nghỉ ngơi. Do đó, mất ngủ gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe cũng như cuộc sống sinh hoạt người bệnh. Mất ngủ kéo dài có thể khiến cơ thể:
Suy nhược thần kinh: Hệ thần kinh tham gia điều hoà các hoạt động, phản xạ tự nhiên của cơ thể. Do tính chất hoạt động liên tục, hệ thần kinh đòi hỏi cần có chế độ nghỉ ngơi thích hợp. Mất ngủ khiến não bộ không được nghỉ ngơi, phải hoạt động liên tục dẫn tới quá tải. Tình trạng này dẫn tới rối loạn chức năng thần kinh, suy thoái, suy nhược thần kinh.
Mệt mỏi, cơ thể gầy sút: Khi không được nghỉ ngơi điều độ, chức năng của cơ quan và các hoạt động chuyển hoá của cơ thể cũng bị ảnh hưởng. Theo đó, người bệnh giảm hấp thu dinh dưỡng khiến cơ thể gầy sút, mệt mỏi.
Ảnh hưởng tới công việc: Mất ngủ xảy ra vào ban đêm gây ảnh hưởng tới sự tỉnh táo của người bệnh vào hôm sau. Việc này khiến người bệnh kém tỉnh táo, dễ xuất hiện các cơn buồn ngủ gây gián đoạn sự tập trung. Hậu quả là năng suất làm việc của người bệnh bị giảm sút khiến công việc bị trì trệ.
Đe doạ tính mạng người bệnh: Các ảnh hưởng tới thần kinh góp phần làm giảm sút sức khoẻ phần bệnh. Khi mức độ ảnh hưởng tăng cao trong thời gian dài, người bệnh có thể bị tử vong. Ngoài ra, mất ngủ gây kém tỉnh táo do đó có thể khiến người bệnh gặp các tai nạn lao động, tai nạn giao thông…
Có thể thấy, mất ngủ tiềm ẩn các ảnh hưởng xấu tới con người do đó cần được khắc phục kịp thời.
Điều trị mất ngủ ở giai đoạn sớm giúp tiết kiệm thời gian, chi phí cũng như giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khoẻ khác.
2. Các mẹo chữa mất ngủ dân gian hiệu quả
Hiện nay, có nhiều phương pháp khắc phục chứng mất ngủ hiệu quả. Trong đó, dùng mẹo dân gian chữa mất ngủ được nhiều người bệnh tin tưởng lựa chọn. Không chỉ mang lại hiệu quả cao, các phương pháp này còn đơn giản, dễ thực hiện và an toàn cho người bệnh. Một vài mẹo dân gian giúp chữa mất ngủ hiệu quả là:
2.1. Trị mất ngủ bằng tâm sen
Tâm sen tươi và tâm sen khô đều có thể sử dụng để pha trà.
Tâm sen (còn được gọi là tim sen hoặc liên tâm) là phần mầm nhỏ màu xanh nằm bên trong hạt sen. Tâm sen có vị đắng, tính lạnh, quy vào kinh tâm. Trong Đông y, dược liệu này được dùng trị mất ngủ do có công năng an thần, tàng thần và chủ huyết mạch.
Theo nghiên cứu, trong tâm sen có chứa asparagin và các alcaloid như: nuciferin, liensinin, nelumbin. Đây đều là các chất mang hoạt tính có lợi cho cơ thể. Trong đó, nuciferin và nelumbin có tác dụng kéo dài giấc ngủ, trấn kinh, an thần. Dùng tâm sen mỗi ngày giúp mang lại giấc ngủ ngon, cải thiện chứng mất ngủ hiệu quả.
Cách pha trà tâm sen trị mất ngủ:
Chuẩn bị: 1 – 3g tâm sen, 300 – 400ml nước sôi 100 độ C.
Tâm sen sau khi làm sạch thì tráng nhanh với khoảng 50ml nước sôi.
Gạn bỏ nhanh phần nước sôi ban đầu sau đó cho khoảng lượng nước sôi còn lại vào.
Đậy ấm trà trong khoảng 3 – 5 phút và sử dụng. Nên uống trà tâm sen khi trà còn ấm nóng.
2.2. Bài thuốc từ gừng
Gừng tươi mang lại hiệu quả điều trị tốt hơn gừng khô.
Củ gừng thuộc bộ phận thân rễ của cây gừng (tên khoa học là Zingiber officinale). Gừng là một trong những thành phần gia vị phổ biến trong các bữa ăn của con người. Không chỉ vậy, đây cũng là một vị thuốc phổ biến trong Đông Y với nhiều công dụng khác nhau.
Gừng có vị cay, tính ấm, quy vào các kinh phế, tỳ, vị. Trong gừng tươi có chứa các hợp chất phenol (gingerol, ginggeridiol), tinh dầu (zingiberen, sesquiphellandrene và beta-bisabolene). Các thành phần này mang lại khả năng cải thiện chứng mất ngủ, mệt mỏi, đau đầu hiệu quả.
Hàm lượng sesquiphellandrene nhiều nhất trong gừng tươi và giảm dần khi sấy khô. Do đó, dùng gừng tươi là lựa chọn thích hợp để trị mất ngủ. Mẹo chữa mất ngủ tại nhà này có cách làm khá đơn giản:
Chuẩn bị: 1 củ gừng tươi nhỏ, mật ong và chanh.
Gừng tươi rửa sạch, đem đi thái lát mỏng rồi đun sôi cùng nước trong khoảng 5 phút.
Để nguội nước gừng, thêm 3 – 4 giọt nước cốt chanh và một thìa mật ong, sử dụng trong ngày.
2.3. Sử dụng trà táo đỏ, kỷ tử
Kỷ tử (câu kỷ từ) là một loại quả mọng màu đỏ cam, có nguồn gốc từ Trung Quốc. Loại quả này có thể ăn trực tiếp, sấy khô hoặc nấu chín cùng một số loại thảo dược. Trong kỷ tử có hàm lượng cao chất xơ, sắt, vitamin A và C… cùng một số thành phần khác.
Táo đỏ (còn được gọi là đại táo, táo tàu) là loại quả có vị ngọt thanh, dai mềm. Không chỉ là một vị thuốc trong y học cổ truyền, đại táo còn được sử dụng rộng rãi trong các món ăn đời sống hàng ngày. Trong táo đỏ có chứa nhiều hợp chất chống oxy hoá như: flavonoid, polysaccharide và axit triterpenic.
Táo đỏ kết hợp cùng kỷ tử từ lâu đã được kết hợp trong các bài thuốc cổ phương. Cách chữa mất ngủ dân gian này mang lại hiệu quả cao trong cải thiện giấc ngủ người bệnh.
Pha trà táo đỏ, kỷ tử như sau:
Chuẩn bị: 3 quả táo đỏ, 30 hạt kỷ tử.
Táo đỏ, kỷ tử đem rửa sạch, táo đỏ thái thành các lát mỏng.
Đun sôi khoảng 750ml nước, cho táo đỏ và kỷ tử vào, ủ trong khoảng 30 phút.
Sử dụng trà trong ngày.
2.4. Chữa mất ngủ bằng cây nữ lang
Cây nữ lang, còn được gọi là cây Sì to, mọc chủ yếu ở độ cao 1000m tại các tỉnh vùng núi phía Bắc nước ta. Cây có vị ngọt cay, tính ấm, có tác dụng an thần, giảm lo âu, mất ngủ, phiền muộn.
Trong nữ lang chứa nhiều tinh dầu, các hợp chất vô cơ, glucid, tanin… và các acid hữu cơ khác. Ngày nay, y học hiện đại cũng sử dụng các thành phần của nữ lang làm thuốc điều trị mất ngủ, đặc biệt là dành cho đối tượng trẻ em.
Cách sử dụng mẹo dân gian chữa mất ngủ bằng cây nữ lang:
Chuẩn bị: 10g rễ nữ lang, 300ml nước.
Rễ nữ lang sau khi rửa sạch thì sắc với 300ml nước. Sắc tới còn khoảng 200ml nước thì ngừng.
Uống nước sắc trong ngày, ngày 2 lần sáng, tối.
2.5. Mẹo chữa mất ngủ dân gian dùng hoa tam thất
Giống như tâm sen, đại táo hay lang nữ… tam thất là vị dược liệu được sử dụng nhiều trong Đông y. Hoa tam thất có vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt, bình can, hạ áp. Theo đó, dược liệu này được dùng nhiều trong điều trị tăng huyết áp, hoa mắt, đau đầu, mất ngủ.
Cách sử dụng hoa tam thất chữa mất ngủ:
Chuẩn bị: 3 – 4 nụ hoa tam thất.
Làm sạch nụ hoa tam thất, hãm cùng nước như pha trà bình thường, sử dụng trong ngày.
Uống trà tam thất trước khi ngủ 2 tiếng giúp giấc ngủ sâu và ngon hơn.
2.6. Trị mất ngủ bằng cây xạ đen
Người huyết áp thấp không nên sử dụng xạ đen.
Cây xạ đen thuộc họ dây gối, phân bố chủ yếu ở khu vực rừng núi (Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình) nước ta. Cây xạ đen tươi có lá màu tím xanh, dày, thân cây đậm. Khi phơi khô, lá cây nát, không giòn, thân chuyển sang màu đen, có mùi thơm.
Xạ đen chứa các thành phần như: các polyphenol, sesquiterpene, triterpene và các nhóm hợp chất khác (axit amin, quinone, flavonoid, tanin) Không chỉ đem lại tác dụng chữa mất ngủ, xạ đen còn được dùng trong điều trị và phòng ngừa ung thư, lão hoá hiệu quả.
Mẹo dân gian trị mất ngủ bằng cây xạ đen như sau:
Chuẩn bị: 60g thân và lá xạ đen.
Thân và lá đem rửa sạch sau đó mang đi sắc cùng nước.
Sử dụng nước sắc trong ngày.
2.7. Bài thuốc chữa mất ngủ từ đỗ xanh
Đây là cách chữa bệnh mất ngủ dân gian được nhiều người áp dụng và mang lại hiệu quả khá tốt. Đậu xanh là hạt của cây họ Đậu, có kích thước nhỏ. Đỗ xanh là một trong những nguyên liệu không thể thiếu trong nhiều món ăn hàng ngày. Không chỉ mang lại hương vị thơm ngon, đỗ xanh cũng thể hiện nhiều công dụng có lợi với sức khoẻ, nhất là trong điều trị mất ngủ.
Cách sử dụng đỗ xanh trị mất ngủ:
Chuẩn bị: 300g đỗ xanh nguyên vỏ, 50g đường phèn, 1 lít nước.
Đỗ xanh rửa sạch, ngâm trong nước khoảng 1 tiếng rồi đem rửa lại.
Cho vào nồi 1 lít nước, cho đỗ xanh vào và đun sôi.
Hạ lửa nhỏ, đun tiếp trong khoảng 1 tiếng thì tắt bếp, cho đường phèn vào khuấy đều. Sử dụng đỗ xanh trong ngày.
2.8. Uống trà hoa cúc
Đây là mẹo dân gian chữa ngủ ngày cày đêm hiệu quả cho những thanh niên thường xuyên thức khuya. Cây hoa cúc thuộc loại cây thân thảo nhỏ, thân đứng, nhiều đốt và dễ gãy. Hoa cúc sấy khô có nhiều lợi ích với sức khỏe. Hiện nay, trà hoa cúc trở nên phổ biến và trở thành thú vui tao nhã của nhiều đối tượng.
Trong hoa cúc chứa nhiều apigenin, chất chống oxy hóa giúp cải thiện chứng mất ngủ. Theo một nghiên cứu, những người uống trà hoa cúc hàng ngày trong 2 tuần có chất lượng giấc ngủ tốt hơn so với người không sử dụng.
Cách pha trà hoa cúc:
Chuẩn bị: 5 – 10 bông cúc khô.
Cho hoa cúc vào bình trà, rót vào đó khoảng 200ml nước sôi.
Lắc bình, gạn bỏ phần nước.
Thêm tiếp 500ml nước sôi, đậy nắp bình ủ trà trong khoảng 10 – 15 phút.
Sử dụng trà hoa cúc trong ngày.
2.9. Mẹo chữa mất ngủ dân gian bằng mật ong
Mật ong là chất lỏng có vị ngọt, màu vàng. Mật ong được sử dụng phổ biến trên thế giới không chỉ trong các nấu ăn mà trong cả điều trị bệnh.
Mật ong có thành phần chủ yếu là đường. Ngoài ra, trong mật ong còn chứa các axit amin, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hoá và nhiều nguyên tố vi lượng khác. Trà mật ong kết hợp cùng hoa nhài mang lại vị ngọt thanh, hương thơm dịu đồng thời có hiệu quả cao trong cải thiện chứng mất ngủ.
Cách pha trà mật ong, hoa nhài:
Chuẩn bị: 3 – 4 bông hoa nhài, 2 thìa mật ong.
Hoa nhài rửa sạch, bỏ vào ấm pha trà.
Đổ vào bình 200ml nước sôi sau đó gạn bỏ nước.
Thêm tiếp vào bình khoảng 500ml nước sôi, ủ trong khoảng 15 phút.
Thêm 2 thìa mật ong vào trà, khuấy tan và thưởng thức trong ngày.
3. Lưu ý khi chữa mất ngủ bằng mẹo dân gian
Những mẹo dân gian kể trên được nhiều người bệnh lựa chọn bởi độ an toàn, lành tính và dễ thực hiện. Các phương pháp này cải thiện chứng mất ngủ từ từ và lâu dài. Tuy nhiên, việc sử dụng các vị thảo dược vẫn cần có những lưu ý nhất định, cụ thể như sau:
Sử dụng quá thường xuyên hoặc lạm dụng các thảo dược có thể gây đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn…
Lựa chọn những thảo dược có nguồn gốc rõ ràng, đảm bảo an toàn, vệ sinh.
Không lạm dụng các vị thuốc.
Chỉ sử dụng các thảo dược đã pha chế trong ngày, không sử dụng sang hôm sau.
Phụ nữ đang hành kinh, phụ nữ có thai và người có thể chất đại hàn không sử dụng tam thất.
Đỗ xanh sử dụng thường xuyên có thể gây đầy bụng, khó tiêu.
Xạ đen dễ bị nhầm lẫn với xạ vàng do đó cần lựa chọn kỹ lưỡng tránh nhầm lẫn.
Có thể thấy các mẹo chữa mất ngủ dân gian giúp khắc phục hiệu quả chứng mất ngủ của người bệnh. Tuy nhiên, cần tuân thủ hàm lượng, cách làm cũng như những lưu ý khi sử dụng để mang lại kết quả điều trị tốt nhất.
Xem thêm:
4 Bài thuốc đinh lăng chữa mất ngủ hiệu quả theo dân gian